Klankschalen
maart 19, 2024Groepsles Yoga in het bos
april 24, 2024Trauma Sensitive Yoga
Traumatische ervaringen, groot of klein, worden in het lichaam opgeslagen als we ze ter plekke niet kunnen verwerken. Door stapje voor stapje weer contact te maken met het lichaam, kunnen we die ervaringen alsnog integreren. Dit is de gedachte achter Trauma Sensitive yoga. ‘Je leert weer voelen wat je nodig hebt.’
Wie in de knoop zit kan baat hebben bij therapie, bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie, en ook mindfulness kan helpend zijn. Dit zijn veelal hulpmiddelen die starten bij het ‘hoofd’, via praten en denken, en van daaruit kunnen doorwerken naar het lichaam. Yoga werkt andersom: vanuit het lichaam naar het hoofd, ‘bottom-up’ dus. Het richt zich op het reguleren van het zenuwstelsel en de lichamelijke reacties op stress. Denk maar eens aan het effect als je op je adem let en die rustig maakt, of wanneer je je uitademing een tijdje verlengt.
Yoga kan, naast praattherapie, een waardevol middel zijn voor traumaoverlevenden. Traumatische ervaringen worden in het lichaam opgeslagen en kunnen tot uiting komen in klachten zoals chronische pijn, vermoeidheid, depressie, paniekaanvallen of angst. Soms kort na de gebeurtenis, soms pas jaren later. Mensen die heftig trauma hebben meegemaakt voelen zich vaak niet veilig in hun lichaam, of ze voelen ‘niets’: ze dissociëren, zijn als het ware niet meer aanwezig in hun lichaam. Door met en via het lichaam te werken, kan het genezingsproces worden bevorderd. “Trauma Sensitieve yoga draait om het (weer) opbouwen van een compassievolle relatie met jezelf,” zegt zij, “door langzaam te gaan opmerken wat je voelt en te ontdekken wie je bent als mens en hoe je lichaam reageert.”
* De beoefening van yoga vindt plaats in een therapeutische omgeving: een-op-een of in een kleine groep.
* De yogadocent/therapeut is deskundig op het gebied van trauma-gerelateerde problemen
* Een bottom-up benadering: lichamelijke ervaringen worden gebruikt als ingang tot het innerlijke leven van de student; het voeden van interoceptie.
* De nadruk ligt niet op het ‘juist’ uitvoeren van een houding of het perfectioneren ervan, maar gaat vooral om het ontdekken van nieuwe waarnemingen.
* Eigen keuzes kunnen maken.
* Oefenen in effectief actie ondernemen: alles wat je kunt doen om je veiliger, prettiger of meer in controle te voelen.
* De docent gebruikt zorgvuldige, sensitieve instructies gedurende de hele les.
* De instructies worden gegeven in een rustig, vertrouwd ritme en omgeving.
Wat vertelt jouw lichaam je?
Ineens last van een stijve rug? Weerstand tegen achteroverbuigen? Leer luisteren naar wat je lichaam je te zeggen heeft.
Weer in contact
Yoga is als een spiegel. Op de mat kom je letterlijk jezelf tegen: je voelt je eigen lichaam. Bijvoorbeeld voor mensen die zichzelf te dik vinden, die een afkeer hebben van hun eigen lichaam. Die zich hebben afgesloten voor hun lijf en allang niet meer in staat zijn te luisteren naar de signalen die het hun geeft. Een van de belangrijkste functies van yoga voor deze mensen is dat het je (weer) in contact brengt met dat lichaam.
Dat doe je stapje voor stapje. Je voelt dat je moe bent of dat je juist bruist van energie. Je merkt dat je schouders helemaal vastzitten of dat de stijfheid in je heupen is toegenomen. Wie langere tijd yoga beoefent, gaat een niveau dieper: zoals je de laagjes van een ui afpelt, zo kom je allerlei ervaringen en oude pijnen tegen. ‘Elke laag is een hoeveelheid oude, nutteloze informatie en energie uit het verleden die we willen laten gaan,’ schrijft Baron Baptiste in zijn boek Poweryoga, meditatie door beweging. ‘Emotionele spanningen leven in het spierweefsel (je spieren en gewrichten kunnen oude trauma’s onthouden) en door jarenlange opbouw van stress en ziekte wordt het lichaam een pakhuis van onbewuste spanningen.’
Yoga als spiegel
Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in houdingen die je onbewust overslaat omdat je ze niet prettig vindt. Andere houdingen voelen heerlijk en doe je daarom graag. De meest duidelijke reflectie van je mentale en emotionele staat is de ademhaling. Niet voor niets zijn er uitdrukkingen als ‘haar adem stokte’ en ‘ademloos keek hij toe’. ‘De adem is een voertuig van het bewustzijn,’ zegt yogadocent Yvonne Buis, tevens fysiotherapeute gespecialiseerd in ademtherapie. ‘De adem reageert direct op een prikkel. De adem in- of vasthouden gebeurt bij elke schrikreactie: de telefoon die plotseling gaat of in het verkeer een auto die plotseling remt.
De kunst is dit zo snel mogelijk weer los te laten en niet onnodig spanning vast te houden en daardoor op te bouwen. Een goede oefening is onder een koude douche stappen en bewust uitademen in plaats van toegeven aan de neiging de adem in te houden. Doordat je uitademt, is de prikkel beter te verdragen.’ Een hoge borstademhaling kan dus een teken van stress zijn.
Luister naar je lichaam
Heupen niet soepel?
De heupen hebben met impulsen en spontaniteit te maken, en met seksualiteit en creativiteit. Als bijvoorbeeld in je opvoeding seksualiteit een beladen onderwerp was of als je op seksueel gebied weinig zelfvertrouwen hebt, zijn de spieren rond heupen en bekken continu aangespannen. Als je geleerd hebt altijd je emoties te onderdrukken, onderdruk je ook je creativiteit en spontaniteit, wat letterlijke en figuurlijke stijfheid kan veroorzaken. De Vlinder (Baddha Konasana) is een goede heupopener die je helpt de heupen en het bekkengebied te ontspannen.
Vastzittende schouders?
De schouders en het borstgebied hebben te maken met vertrouwen, in jezelf en in anderen. Als je schouders vastzitten, houd je veel spanning vast. Je wilt emotioneel de controle houden, durft je niet over te geven aan het leven. Je kunt moeilijk liefde en materie ontvangen en wilt alles zelf oplossen. Ook rouw en verdriet kunnen tussen de schouders en nek gaan zitten. Soms ontstaat er zelfs letterlijk een knobbel, die aanvoelt als aangespannen spieren op opgehoopt vocht: de ‘rouwknobbel’. Je draagt het verdriet letterlijk op je schouders mee. De Cobra (Bhujangasana), waarbij je op je buik ligt en vanuit je armen je borst omhoogstrekt, is een goede schouderopener, net als de Driehoek (Trikonasana), waarbij je zijwaarts een arm omhoogstrekt en de borst opent. Ook de Hond (Adho Mukha Svanasana) opent de borstkas en schouders.
Stijve rug?
Een stijve rug betekent dat je ook figuurlijk verstijfd bent, dat je vastzit. Je volgt het liefst patronen die al bekend zijn. Je wilt iets beschermen. Je zit emotioneel vast. Dit kan op het energetische niveau veroorzaken dat je weinig energie hebt, er is weinig doorstroming in de rug. Een gespannen middenrif zegt iets over wilskracht, dat je bepaalde dingen móét doen van jezelf. Veel mensen maken onbewust een tweedeling in het boven- en onderlichaam. In het bovenlichaam zit dan het denken en het piekeren, in het onderlichaam de impulsiviteit. Je kunt je rug soepeler maken door zittende twisthoudingen, zoals Bharadvajasana, Marichyasana of Ardha Matsyendrasana. Dan kom je de stijve plekken in je rug precies tegen.
Een hekel aan achteroverbuigen?
Bij het uitvoeren van achteroverbuigingen krijg je te maken met het fysieke oerinstinct om de zachte delen van je lichaam, zoals je buik, te beschermen. Vind je deze houdingen vervelend, dan heb je angst voor kwetsbaarheid en overgave. In een achteroverbuiging verken je nieuw, onbekend terrein, dus een hekel aan achteroverbuigen kan ook betekenen dat je angst voor de toekomst hebt. Het is wel heel goed om toch achteroverbuigingen te doen, maar met aandacht en zonder over je grens te gaan. Je kunt bijvoorbeeld de Kameel (Ustrasana) stapje voor stapje opbouwen en dan steeds een stukje verder gaan.
Moeite met balanshoudingen?
De ene dag kun je moeiteloos in de Boom (Vrksasana) staan, de volgende dag val je zomaar om. Daarom zijn balanshoudingen goed om dagelijks te doen, want ze laten je focus en innerlijke balans van dat moment zien. Balanshoudingen werken ook in op het evenwichtsorgaan in de oren. De oren en de keel zijn fysiek verbonden. Het keelchakra is het energiecentrum dat met communicatie en expressie te maken heeft. Na een balanshouding voel je soms een dicht of juist open gevoel in de keel, afhankelijk van of je figuurlijk dingen slikt of inslikt die je naar buiten zou willen brengen.
De Hoofdstand (Sirsasana) is een geschikte houding om te zien hoe het staat met jouw balans. Kijk welk gebied de disbalans veroorzaakt. Het gebied waar de meeste spanning zit, veroorzaakt het eventuele scheeftrekken in deze houding. Het borstgebied zegt iets over vertrouwen en zelfvertrouwen, in het buikgebied kunnen emoties trekken aan je houding.
Zie ik jou binnenkort bij mij op de mat?
Je kan een uurtje lekker komen yogaen of we kijken wat er aandient of we gaan direct aan de slag met de traumatische ervaringen. Waar jij op dat moment behoefte aan hebt. Ik geef privé en duolessen (Yoga icm Transformatief Coachen) in Hoofddorp Centrum, in een huiselijke, veilige setting, waarbij het hele uur om jou draait.
Tot snel!
Bron: yogaonline.nl
Gwenny Mees
Laten we er voor elkaar zijn, wees dat lichtpuntje in iemands leven, dat maakt de wereld mooier! Voor meer informatie en updates over yoga en transformatief coachen, volg mij op instagram @laluna.yoga.nl