Als je in liefdesrelaties bang bent om verlaten of verstikt te worden, moet je terug naar de eerste relatie uit je leven, die met je moeder.

Hannah Cuppen, auteur van de boeken Liefdesbang, Liefdesroep en Liefdeskunst, legt in dit artikel uit wat de moederwond inhoudt en hoe deze aan de basis ligt van relaties die gekenmerkt worden door de dynamiek van verlatingsangst en bindingsangst.

De moederwond: hoe deze pijn jouw liefdesrelaties saboteert Hannah: ‘Een moeder kan fysiek nog zo goed voor haar kind zorgen. Als ze emotioneel niet beschikbaar is voor de behoeften van het kind, komt een kind in levensgevaar. Het is namelijk met huid en haar afhankelijk van de moeder als eerste hechtingsfiguur. Het archetype van de moeder is het beeld van de liefhebbende, altijd aanwezige en ruimhartige moeder die precies weet wat een kind nodig heeft én dat kan geven. Helaas hebben veel kinderen niet een dergelijke moeder gehad maar een moeder die zelf niet vervuld is in haar kindbehoeften en emotioneel leeg of koud is. De waarheid dat een moeder die liefde niet kan geven, is voor kinderen te verpletterend om toe te laten. Pas later in het volwassen leven, als er heftige triggers zijn zoals relaties die stuk lopen of conflicten met leidinggevenden, komt de moederwond pijnlijk bloot te liggen.

Moeders hebben hun eigen wond Vanuit ons patriarchale verleden zijn vrouwen vaak minder gewaardeerd dan mannen waardoor vrouwen geleerd hebben hun eigen behoeften en emoties te onderdrukken. Ze werden eenzijdig verantwoordelijk gesteld voor de opvoeding van de kinderen en kregen niet de kans zichzelf als vrouw te ontwikkelen. Ze moesten zichzelf verloochenen om goedkeuring te krijgen en leerden genoegen te nemen met kruimels aandacht. Veel van onze moeders zijn niet volwaardig gezien in hun behoeften en verlangens en hebben zelf ook niet de moeder gehad die ze kon geven wat ze nodig hadden. Zolang ze zich dat niet bewust zijn zullen ze hun onvervulde behoeften, en de wrok die daaruit ontstaan is, projecteren op hun kinderen. Dat doen ze door impliciete boodschappen als: – Jij mag het niet beter hebben dan ik. – Je bent ondankbaar als je dat niet voor me over hebt. – Ik verdien je respect, hoe ik ook met je omga. – word niet te succesvol want dan maak je mij onzeker. – Zorg voor mij.

Brave meisjes en aangepaste jongens Als je niet van je moeder gekregen hebt wat je nodig had tast dit je vermogen tot zelfliefde en eigenwaarde aan. Je bent altijd met een verbeter-jezelf-project bezig. Empathie en compassie kun je makkelijk tonen naar anderen, maar voor jezelf ben je snoeihard en streef je naar perfectie. Een voortdurende angst of je wel geliefd bent knaagt aan je. We blijven buiten onszelf zoeken naar emotionele beschikbaarheid en projecteren onze behoefte aan moederlijke zorg op mensen en situaties om ons heen. Deze moeders creëren brave meisjes en aangepaste jongens. Zij gaan de emotionele lasten dragen van hun moeder tegen de prijs van zelfverloochening: – Je laat jezelf niet meer zien in je echte emoties omdat het je moeder kan raken of onzeker kan maken. – Je laat het gebeuren dat zij haar emotionele ballast op jou uitstort. – Je durft haar niet aan te spreken op haar negatieve- of slachtoffergedrag, laat staan haar te begrenzen. – Je blijft op eieren lopen. – Je neemt genoegen met de scheve verhouding en gebrek aan wederkerigheid.

Ben ik ooit (goed) genoeg? Kinderen die zich verantwoordelijk voelen voor het geluk van hun moeder leven vanuit een innerlijke split. Het zorgt voor een ware uitputting, maar als ze overwegen ermee te stoppen raken ze in een diepe zelftwijfel: Ben ik wel goed genoeg? Je hebt het gevoel dat het aan jezelf ligt en niet aan je moeder. Je voelt schaamte over jezelf, waardoor je blijft denken: ‘Als ik het nóg beter had gedaan, dan had ik wel voldaan. Misschien had ik dan de bevestiging gekregen dat ik goed genoeg ben.’ Wat je ook voor je moeder doet, het zal nooit goed genoeg zijn. De prijs die je betaalt is het opgeven van je eigen authenticiteit. Je verstopt je echtheid en verschuilt je achter een masker. Je zit vast in de dynamiek: of zij of ik.

Ik ben niet je moeder In relaties kan de moederwond zich uiten in verlatingsangst of bindingsangst. Ik zie mensen die emotioneel voor hun moeder hebben gezorgd – en dat nog steeds doen – zich vastklampen aan een liefdespartner, zelfs aan ex-partners die niets meer van hen willen weten. Dit kost-wat-kost niet kunnen loslaten is een pijnlijk symptoom van de moederwond. De oorspronkelijke verlatingsangst wordt wakker geroepen wanneer een partner emotioneel afstand neemt. Aan de andere kant kan de moeder met haar emotionele claim zo verstikkend zijn dat dit leidt tot bindingsangst. Er is een diepe angst dat als je iets van jezelf aan je moeder geeft je totaal opgeslokt zult worden. De angst dat er niets meer van je overblijft maakt dat je uit zelfbehoud emotioneel afstand van haar bewaart. Deze emotionele muur zul je als vanzelf optrekken als een liefdespartner iets van je vraagt of nodig heeft. Het zal direct de behoeftigheid van je moeder triggeren waardoor alle alarmbellen gaan rinkelen en je op je partner reageert alsof het je moeder is.